Ο αδελφός μας ο Νεάντερταλ

Το είδος μας δεν είναι το μόνο κατ' εικόνα Θεού που δημιούργησε ο Θεός. Και κάποτε ζούσαμε μαζί με τον αδελφό μας τον Νεάντερταλ

Δεν είναι εύκολο να το αποδεχθούμε στην υψηλοφροσύνη μας, ότι ο Θεός έπλασε κι άλλους ανθρώπους σαν εμάς, αλλά πιο μακρινούς συγγενείς μας. Όμως ζούσαμε μαζί τους για δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Και ήταν και αυτοί το ίδιο ευφυείς σαν εμάς. Απλώς ήταν μεγαλύτεροι, και κάποτε πέθαναν. Εμείς, ο Χόμο Σάπιενς Σάπιενς, ήμασταν Αφρικάνοι. Οι αδελφός μας ο Χόμο Σάπιενς Νεάντερταλ, ήταν Ευρωπαίος.

.

Το επιστημονικό του όνομα είναι: Homo Sapiens Neanderthalensιs (Χόμο Σάπιενς Nεάντερταλ). Έζησε πριν από 250.000 - 28.000 έτη (Μέση Παλαιολιθική περίοδος). Πατρίδα του ήταν προφανώς η Γαλλία. Και ο τόπος επέκτασής του ήταν Κυρίως η Ευρώπη (κυρίως η Γαλλία) αλλά και η Ασία και η Βόρεια Αφρική. Ευρήματα γι' αυτόν ευρέθησαν σε όλη την Ευρώπη, εκτός από τα λιβάδια της Νότιας και Κεντρικής Ρωσίας.

Χαρακτηριστικοί τύποι Νεάντερταλ, ανακατασκευασμένοι σε πρότυπο σκελετού

Ο εγκέφαλός του ήταν ίσος ή μεγαλύτερος από το δικό μας, από 1200 μέχρι 1700 κυβ. εκατοστά, και η εγκεφαλική του δομή, το μέγεθος και η ασυμετρία μεταξύ ημισφαιρίων, ήταν σαν του δικού μας εγκεφάλου. Τα χαρακτηριστικά του ήταν: Κρανίο ογκώδες και πεπλατυσμένο προς τα πίσω. Υπερόφρυα τόξα συνεχόμενα και προτεταμένα, ισχυρές γνάθους, μεγάλα δόντια, πλατιά μύτη και έντονος προγναθισμός. Μήλα προσώπου τραβηγμένα πίσω. Ομιλία: Ο λάρυγγάς του βρισκόταν αρκετά χαμηλά ώστε να μιλάει, όχι όμως τόσο χαμηλά ώστε να αρθρώνει ευκρινώς όλα τα φωνήεντα.  Παλαιότεροι τύποι ανθρώπων μπορούσαν να μιλούν ευκρινέστερα όπως εμείς.  Στο σπήλαιο της Kebara στο Ισραήλ, ανεκαλύφθη υοειδές οστό ηλικίας 60.000 ετών σαν το δικό μας. (Μικρό πεταλοειδές οστό πάνω από τις φωνητικές χορδές).
			Αριστερά εμείς. Δεξιά ο Νεάντερταλ.

Ο μέσος όρος της ζωής του ήταν 40 έτη.

Στις κάτω συγκριτικές εικόνες, ο "κοντός μπρατσαράς" είναι ο Νεάντερταλ, και ο "ψηλόλιγνος" εμείς.

Είχε βαρύ σκελετό, που στήριζε ένα εξαιρετικά ανεπτυγμένο μυϊκό σύστημα. Ήταν κοντός αλλά με πιο "δεμένο" και δυνατότερο σώμα από εμάς. Είχε ανάστημα:  1,55-1,65 μ. Εκτός από τον Ευρωπαϊκό τύπο υπήρξε κι ένας τύπος της Μέσης Ανατολής με λιγότερο τονισμένα τα Νεατερντάλια χαρακτηριστικά του.

Συνυπήρχε με το δικό μας είδος από τουλάχιστον 120.000 χρόνια π.Χ. που αποδεδειγμένα υπάρχουμε στον πλανήτη, έως πριν από 28.000 έτη π.Χ. (δες: "αρχαιότερο εύρημα" στη στήλη "Χόμο Σάπιενς Σάπιενς" και εύρημα "Qafzeh Γαλιλαίας και "Shkul").

Τα εργαλεία του ήταν: Φωτιά και Μουστέρια λιθοτεχνία. Χρησιμοποιούσε μουσικά όργανα! Ανεκαλύφθη στη Σλοβενία φλογέρα ηλικίας 82.000 ετών από κόκκαλο.  Το αρχαιότερο γνωστό όργανο.

Επιμιξία με τον δικό μας τύπο, αν έγινε, ήταν περιορισμένη. Ο πρώτος πυρήνας του Χόμο Σάπιενς Σάπιενς που σχηματίστηκε στην Αφρική, ήρθε σε επιμιξία με τους Νεάντερταλ στο Βορρά. Βαθμιαία τα νέα γενετικά χαρακτηριστικά εξαπλώθηκαν προς τα βόρεια και πολλές ομάδες Νεάντερταλ απορροφήθηκαν από την καινούργια φυλή.  Η ανάμιξη των νέων τύπων διακρίνεται στους πρώτους συγχρόνους ανθρώπους της Παλαιστίνης, γύρω στο 40.000 και της Κεντρικής Ευρώπης, γύρω στο 35.000 π.Χ.  Περί το 30.000 π.Χ. στην Δυτική Ευρώπη (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία) υπήρξε καθόλου ή περιορισμένη επιμιξία (Erik Trinkaus ανθρωπολόγος του Πανεπιστημίου του Νέου Μεξικού). Άλλοι πάλι, αποδίδουν τις ομοιότητες αυτές σε εξελικτική σύγκληση, και θεωρούν ότι η επιμειξία σταμάτησε πολύ ενωρίς, ίσως και 370.000 χρόνια πριν, όσο τα δύο είδη ήταν ακόμα πιο κοντά εξελικτικά. Οι σημερινές έρευνες, επικεντρώνονται στο αν έχει πράγματι γίνει κάποια μετέπειτα επιμειξία, αν έχουν απομείνει ίχνη αυτής της επιμειξίας στο γενετικό υλικό συγχρόνων ανθρώπων, ή αν έχουν εκλείψει πλέον, λόγω της περιορισμένης έκτασης αυτής της επιμειξίας.

Η πρώτη ανακάλυψή του έγινε το 1860 στην κοιλάδα του Neander, κοντά στο Dusseldorf  της Γερμανίας, από τους εργάτες ενός μεταλλείου.   Βρέθηκε ένα κρανίο ογκώδες και πεπλατυσμένο προς τα πίσω, εγκέφαλος ανάλογος, μέχρι 1700 cc.  Υπερόφρυα τόξα συνεχόμενα και προτεταμένα, ισχυρές γνάθους, μεγάλα δόντια, πλατιά μύτη και έντονος προγναθισμός. Πρέπει να είχε βαρύ βάδισμα και κυρτωμένο σώμα, λόγω αρθρίτιδος του πρώτου αυτού σκελετού.  Είχε κοντύτερα άκρα και πιο ευκίνητη άρθρωση αντίχειρα από εμάς. Αυτό παραπλάνησε του επιστήμονες στην αρχή, να νομίζουν ότι ο Νεάντερταλ περπατούσε σκυφτός ως πιθηκοειδές. Όταν όμως βρέθηκαν ευρήματα που δεν έπασχαν από αρθρίτιδα, εντοπίσθηκε το ερμηνευτικό σφάλμα, και κατάλαβαν ότι περπατούσε όρθιος σαν εμάς.

Ένα από τα νεότερα ευρήματα, έγινε το έτος 1992, όταν είχε ανακαλυφθεί μια πλήρης κάτω γνάθος στο σπήλαιο της Zafarraya στην επαρχία της Malaga, στη Νότια Ισπανία. Είναι η πληρέστερη και καλύτερα διατηρημένη γνάθος Νεάντερταλ της Ευρώπης.  Είναι ηλικίας 28.000 ετών.  Προφανώς, στη Νότια Ισπανία διατηρήθηκε περισσότερο ο Νεάντερταλ πριν εξαφανισθεί.

Μερικά άλλα χαρακτηριστικά ευρήματα Νεάντερταλ, είναι τα εξής κατά περιοχή:

ΕΥΡΩΠΗ:

Τμήματα κρανίων και σκελετών: π.χ. οι κάτω γνάθοι στις περιοχές Arcy-sur-Cur, La Naulette και Malarnaud,

Ολόκληρα κρανία και σκελετοί στις περιοχές: La Guina,  La Fernassie, Moustier και La Chapelle-aux-Saints.

Άλλα ευρήματα: Τα καταφύγια του Combe - Grenal, κοντά στην κοιλάδα του ποταμού  Dordogne στη Νοτιοδυτική Γαλλία.  Είναι σπηλιές μέσα στους βράχους μιας μικρής χαράδρας όπου βρέθηκαν τμήματα οστών, χιλιάδες λίθινα εργαλεία και μερικά υπολείμματα ζώων.  Πιστεύεται ότι ο Νεάντερταλ ζούσε εκεί μεταξύ 125.000 - 55.000 ετών από σήμερα.

ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ: 

α.  Σπήλαια Qafzeh και Amud στη Γαλιλαία. 

Ηλικία: 90.000 ετών. Ευρέθησαν Μουστεριανά εργαλεία με σκελετικά λείψανα πρωτόγονου σύγχρονου ανθρώπου.

Μέθοδος Χρονολόγησης:  Για πυριτόλιθο των εργαλείων.

β. Γύρω στο 55.000 π.Χ. τα παρακάτω ευρήματα:

1. Γυναικείος σκελετός του Tabun.  Ευρέθη το 1933 στις πλαγιές του όρους Κάρμηλος.

2. Ευρήματα του Shanidar στη Μεσοποταμία.

3. Νεατερνταλική ταφή στην Kebara. Χρονολόγηση:  Πυριτόλιθος των εργαλείων.

4. Ευρήματα στο Shkul. Ευρέθησαν Μουστεριανά εργαλεία με σκελετικά λείψανα πρωτόγονου σύγχρονου ανθρώπου.

γ. Σπήλαιο Shanidar στο Βόρειο Ιράκ.  

Στην εικόνα του Νεάντερταλ πάνω, βλέπετε χρωματισμένα διάφορα τμήματα σκελετών, που προέρχονται από το αντίστοιχα χρωματισμένο εύρημα κατά περιοχήν ανεύρεσης.

Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να εντοπισθεί DNA του ανθρώπου του Νεάντερταλ, ώστε να γίνει σύγκρισή του με το δικό μας, αλλά μόλις πρόσφατα έγινε αυτό εφικτό, και ακόμα οι συγκρίσεις είναι στην αρχή.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν Μαρτίου 2007, σελ. 14,15, από ένα βραχύ απολιθωμένο μηριαίο οστό Νεάντερταλ, 38.000 ετών, έδωσε μέχρι στιγμής σε δύο ερευνητικές ομάδες, επιμέρους αλληλουχίες γενετικού υλικού, το οποίο διαβάστηκε από τις ομάδες αυτές, με διαφορετικές μεταξύ τους μεθόδους. Τα ως τώρα αποτελέσματα, είναι ότι το γενετικό υλικό μας, είναι ίδιο τουλάχιστον κατά 99,5% (ενώ του χιμπατζή είναι όμοιο με το δικό μας κατά 99%). Πιθανότατα, πολύ σύντομα θα έχουμε στη διάθεσή μας ένα πλήρες γονιδίωμα του συγγενή μας αυτού, και τότε θα έχουμε τη δυνατότητα, όχι μόνο να βρούμε με ακρίβεια τη θέση του στο γενεαλογικό μας δένδρο, αλλά και να εντοπίσουμε ποια είναι τα γονίδια αυτά που μας διαφοροποιούν από τους πιθήκους.

Τέλος, να πούμε ότι ο Νεάντερταλ, δεν είναι ο μοναδικός μας συγγενής, με τον οποίο μοιρασθήκαμε κάποτε τον πλανήτη μας, αλλά υπήρξαν και πολλά ακόμα είδη ανθρώπων.

Όμως αυτό θα είναι το θέμα πολλών άλλων άρθρων μας...