Μία ερμηνευτική υπέρβαση του αγίου Βασιλείου

Εξελικτική Δημιουργία
Κεντρική Σελίδα   Άγιοι Πατέρες

Το φυτό είναι φυτό, το ψάρι είναι ψάρι, και το ερπετό είναι ερπετό και όχι... ψάρι!

Ο άγιος Βασίλειος είναι ένας από τους Θεόπνευστους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Εξαιρετικά μορφωμένος για τον καιρό του, συνέγραψε εκτός από Θεόπνευστα σωτηριολογικά κείμενα, και ερμηνείες επιστημονικών θεμάτων της Αγίας Γραφής όπως την "Εξαήμερο". Πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο, που ακόμα και σήμερα, όταν κάποιος το διαβάζει, νιώθει σαν να γράφτηκε από επιστήμονα. Όμως υπάρχουν και σημεία στις επιστημονικές ερμηνείες του, που ο άγιος Βασίλειος δεν μπορούσε να γνωρίζει περισσότερα από τις γνώσεις της επιστήμης του καιρού του. Και στην προσπάθειά του να κατανοήσει τα γραμμένα, έκανε κάποιες εσφαλμένες ερμηνευτικές υπερβάσεις των γραμμένων.

.

Περί του να κατανοούμε τα γραμμένα όπως λέγονται

Ο άγιος Βασίλειος, γράφοντας για ερμηνευτικές υπερβάσεις, στο έργο του για την "Εξαήμερο", λέει τα εξής:

"Εκείνοι που δεν αποδέχονται τις κοινές έννοιες των Γραφών λένε πως το νερό δεν είναι νερό αλλά κάποια αλλιώτικη φύση, και εξηγούν το φυτό και το ψάρι σύμφωνα με την δική τους γνώμη, και περιγράφουν επίσης την γένεση των ερπετών και των θηρίων, κάνοντας αλλαγές σύμφωνα με τις δικές τους ιδέες, όπως κάνουν οι ερμηνευτές ονείρων, οι οποίοι ερμηνεύουν για τους δικούς τους σκοπούς όσα βλέπουν μέσα στα όνειρά τους.

 

Όταν εγώ ακούω χορτάρι, κατανοώ χορτάρι, και παρομοίως το φυτό, και το ψάρι, και το θηρίο και το κτήνος – όπως λέγονται, έτσι τα αποδέχομαι. Διότι, δεν ντρέπομαι για το Ευαγγέλιο…….


Επειδή αυτά που δεν ήταν ουσιώδη για μας (ο Μωυσής) τα αποσιώπησε σαν άχρηστα πράγματα, εγώ λοιπόν, για τον λόγο αυτό, θα προτιμήσω την μωρανθείσα σοφία περισσότερο από τα λόγια του Αγίου Πνεύματος; Ή θα προτιμήσω να δοξάσω Εκείνον που δεν κράτησε το μυαλό μας απασχολημένο με μάταια πράγματα, αλλά οικονόμησε ώστε να είναι καταγεγραμμένα όλα εκείνα που είναι για την οικοδομή και τον καταρτισμό των ψυχών μας; Κάτι που μου φαίνεται πως δεν είχαν συνειδητοποιήσει ορισμένοι που επιχείρησαν -με κάποιες προσθήκες και τροπολογίες- να προσδώσουν στα ήδη γραμμένα μια σεμνότητα δικής τους επινόησης.

 

Αλλά αυτό είναι το: «έκανε τον εαυτόν του σοφότερο από τις αποκαλύψεις του Πνεύματος», όπου, προσποιούμενος πως εξηγεί, εισάγει τις δικές του ιδέες. Για τον λόγο αυτό, ας κατανοείται όπως γράφτηκε" (Μ. Βασίλειος Εξαήμερος 9,1).

 

Εμείς θα συμφωνήσουμε σε αυτό, και θα το θεωρήσουμε ως οδηγό για όσα θα γράψουμε στη συνέχεια...

 

 

Η υπέρβαση του αγίου Βασιλείου

Παρ' όλα αυτά, όταν κάποιος μελετάει πράγματα που δεν κατανοεί, έχοντας στη διάθεσή του περιορισμένες πληροφορίες για κάποιο θέμα, είναι δυνατόν να παραβεί ακόμα και τους κανόνες που ο ίδιος έχει θέσει. Γιατί στο ίδιο έργο του, την "Εξαήμερο", ο άγιος Βασίλειος, όταν φθάνει σε ερμηνευτικό αδιέξοδο, κάνει ακριβώς το λάθος εκείνο που ξεκαθάρισε ότι πρέπει να αποφεύγεται στις ερμηνείες! Και ναι μεν κατανοεί το "χορτάρι" ως "χορτάρι", το "φυτό" ως "φυτό", και "το θηρίο και το κτήνος ως θηρίο και κτήνος", αλλά το "ερπετό" δεν το κατανοεί ως "ερπετό", αλλά ως... "ψάρι"! Δείτε τι γράφει επ' αυτού στο ίδιο έργο του, ερμηνεύοντας το σχετικό μέρος της Γένεσις 1: 20:

 

"Εξαγαγέτω τα ύδατα ερπετά ψυχών ζωσών. Νυν πρώτον έμψυχον και αισθήσεως μετέχον ζώον δημιουργείται. Φυτά γαρ και δένδρα καν ζήν λέγηται δια το μετέχειν της θρεπτικής και αυξητικής δυνάμεως, αλλ' ουχί και ζώα, ουδέ έμψυχα. Τούτου γε ένεκα, Εξαγαγέτω τα ύδατα ερπετά. Παν το νηκτικόν καν τη επιφανεία του ύδατος επινήχηται, καν δια βάθους τέμνη το ύδωρ, της των ερπηστικών εστι φύσεως, επισυρόμενον τω του ύδατος σώματι." ("Ομιλία εις την Εξαήμερον", Ομιλία ζ' Περί Ερπετών).

Μας λέει ο άγιος, ότι η Αγία Γραφή, γράφει μεν "ερπετά", αλλά εννοεί... "ψάρια"!!! Γιατί το ψάρι κολυμπάει σαν να έρπει!

Δεν είναι παράδοξο να κάνει λάθος ένας άγιος σε μια ερμηνεία. Κανείς δεν είναι αλάθητος κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ούτε οι άγιοι, ούτε η Αγία Γραφή, ούτε κανένας. Μόνο η Εκκλησία ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ λογίζεται ως αλάθητη, ως Σώμα του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Τα επί μέρους μέλη της όμως, είναι δυνατόν να κάνουν λάθη.

Πού μπερδεύτηκε ο άγιος και έκανε αυτή την ερμηνευτική υπέρβαση; Είναι εμφανές ότι μπερδεύτηκε στο εξής:

Αφού η Γένεση λέει: "να βγουν από τα ύδατα ερπετά ψυχών ζωντανών" κατά την 5η ημέρα στο εδάφιο Γένεσις 1: 20, και στο 21 λέει: "και εποίησεν ο Θεός τα κήτη τα μεγάλα και πάσαν ψυχήν ζώων ερπετών, α εξήγαγε τα ύδατα κατά γένη αυτών", φαντάσθηκε ότι μιλάει για ψάρια. Γιατί δεν μπορούσε να βάλει σε σειρά το πού κολλάνε τα ερπετά με τα κήτη! Πώς να φαντασθεί ότι τα ερπετά εξελίχθηκαν από ψάρια, και ότι στη συνέχεια από τα ερπετά εξελίχθηκαν ερπετοειδή κήτη; Αυτό ήταν εντελώς άγνωστο για την επιστήμη της εποχής του.

Φαντασθείτε ότι είσαστε ένας άνθρωπος του 5ου αιώνα, και διαβάζετε στην Αγία Γραφή αυτά τα λόγια. Δεν είχατε ιδέα περί εξέλιξης των ειδών, ούτε για δεινοσαύρους, ούτε ότι ένα μέρος των σαυροειδών αυτών, επέστρεψε εξελισσόμενο στη θάλασσα, ως κήτη. Πώς θα τα ερμηνεύατε; Ή θα λέγατε: "παράλογα τα λέει εδώ", ή θα καταφεύγατε σε μια τραβηγμένη από τα μαλλιά ερμηνεία, ότι πρόκειται για ψάρια που κολυμπούν σαν να έρπουν, και γι' αυτό ονομάζονται... ερπετά!

Δικαιολογημένος λοιπόν ο άγιος Βασίλειος, ως άνθρωπος της εποχής του, που προσπαθούσε να εξαντλήσει όλες τις ερμηνευτικές του δυνατότητες, για να κατανοήσει το Θεόπνευστο αυτό κείμενο. Αδικαιολόγητοι όμως όλοι όσοι ΣΗΜΕΡΑ, στον 21ο αιώνα, κολλάνε σε τέτοιες ερμηνείες μιάμιση χιλιετηρίδας, μόνο και μόνο επειδή τις διάβασαν σε κείμενο ενός αγίου!

Η άγνοια ορισμένων πραγμάτων, όταν ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ αλλά για ερμηνεία, μπορεί να παρασύρει ακόμα και αγίους σε ερμηνευτικά σφάλματα. Και τέτοιου είδους σφάλματα παίρνουν ορισμένοι Δημιουργιστές ως δεδομένα, και συγκρούονται με την επιστήμη. Γιατί αδυνατούν να διακρίνουν μεταξύ απλής ερμηνείας ενός αγίου σε επιστημονικά ζητήματα, και Θείας Αποκάλυψης σε εντελώς διαφορετικά θέματα σωτηρίας.

 

Εδώ ίσως πει κάποιος: "ποιοι είσαστε εσείς που κρίνετε την ερμηνεία ενός αγίου;" Και θα απαντήσουμε ότι δεν την κρίνουμε εμείς, αλλά ο ίδιος του ο λόγος κρίνει την ερμηνεία του. Γιατί ο ίδιος έγραψε:

"εξηγούν το φυτό και το ψάρι σύμφωνα με την δική τους γνώμη... Όταν εγώ ακούω χορτάρι, κατανοώ χορτάρι, και παρομοίως το φυτό, και το ψάρι, και το θηρίο και το κτήνος – όπως λέγονται, έτσι τα αποδέχομαι".

 Άραγε δεν ισχύει το ίδιο και για το "ερπετό"; Όταν ακούμε ερπετό, πρέπει να κατανοούμε ψάρι;

Όχι εμείς αλλά ο ίδιος ο άγιος Βασίλειος κρίνει την ερμηνεία του αγίου Βασιλείου, στην προσωπική ερμηνεία που δίνει, όταν ξεφεύγει, αγνοώντας τα επιστημονικά δεδομένα, επειδή ήταν άνθρωπος του 4ου αιώνα και δεν κατανοούσε την Εξέλιξη, η οποία σαφώς περιγράφεται στο κείμενο της Γένεσης.

 

Η Γένεση γκρεμίζει τον αθεϊσμό

Σήμερα, τόσους αιώνες μετά, έχουμε πλέον στα χέρια μας τη δυνατότητα να κατανοήσουμε τι ακριβώς ήταν αυτό που είδε και περιέγραψε ο Μωυσής στη Γένεση, κατ' αποκάλυψιν Θεού. Σε άλλο μας άρθρο, εξηγήσαμε το πώς περιγράφει η Γένεση την εξέλιξη των τετραπόδων ερπετών και των πτηνών από τα ψάρια, και σε άλλο μας επίσης άρθρο, πιο εξειδικευμένο, εξηγήσαμε και το θέμα των ερπετών που εξελίχθηκαν σε κήτη, και που περιγράφει το πρώτο κεφάλαιο της Γενέσεως, εκεί που ο άγιος Βασίλειος μπερδεύτηκε. Παρακαλούμε διαβάστε αυτά τα δύο άρθρα! Δείτε πόσο ξεκάθαρα, και πόσο αρμονικά δένει η περιγραφή του Μωυσή με την Εξελικτική επιστήμη! Χωρίς παρατραβηγμένες ερμηνείες που θέλουν τα ερπετά να εννοούν ψάρια, και χωρίς απορίες του τύπου: "Γιατί να βγουν όλα αυτά τα στεριανά από το νερό;" Ερμηνευτικές λύσεις απλές, επιστημονικές και λογικές, που δεν χωρούν σε καμία Δημιουργιστική ερμηνεία της Γενέσεως.

 

Φίλε άθεε Εξελικτή,

εσύ που γελάς με τις Δημιουργιστικές αυτές παρανοήσεις, εσύ που κορδώνεσαι ότι κατέχεις την εξέλιξη των ειδών καλύτερα από τους πιστούς Δημιουργιστές, πώς εξηγείς άραγε τη γνώση του Μωυσή, 3.500 χρόνια πριν από την εποχή μας, για την εξέλιξη των ψαριών σε ερπετά και σε πουλιά, που περιγράφεται στα παραπάνω άρθρα; Παλαιοντολόγος ήταν ο Μωυσής και τα περιέγραψε τόσο παραστατικά; Μήπως ήταν βιολόγος;

 

Ήταν προφήτης! Τα ήξερε γιατί του τα απεκάλυψε ο Θεός, Αυτός που τα δημιούργησε! Αυτός τον Οποίον εσύ αρνείσαι, και τον υποκαθιστάς τόσο παράλογα με μια άλογη φύση.

 

Μήπως είναι καιρός να επανεξετάσεις τις απόψεις σου; Μήπως αυτοί τους οποίους κοροϊδεύεις, μέσα στην άγνοιά τους για την επιστήμη, αποδεικνύονται τελικά σοφότεροί σου στον αγώνα για το σκοπό της ζωής;

 

Εκείνος που σε δημιούργησε, δεν έπαψε ποτέ να σε καλεί σε γνωριμία και να σε περιμένει!

Άλλα σχετικά άρθρα μας: Ο άγιος Βασίλειος και τα "είδη" <> Πρέπει να δεχόμαστε τυφλά όλες τις θέσεις των αγίων Πατέρων; <> Ο ρόλος των Πατέρων στην ερμηνεία της Αγίας Γραφής