Βασίζεται: Κρυσταλλικά υλικά που βρίσκονται π.χ. μέσα σε κεραμικά, θερμαινόμενα εκπέμπουν ορατό φως. Ανάλογα με την ποσότητα εκπομπής του, μετρείται η ηλικία τού αντικειμένου.

Η δόση ακτινοβολίας που δέχθηκε το αντικείμενο από το περιβάλλον του, (παλαιοδόση), αφού βρεθεί, ισχύει η σχέση: Χρόνος φόρτισης τού υλικού = παλαιοδόση /ετήσια δόση. (Με την προϋπόθεση ότι η ετήσια δόση ήταν ίδια για όλες τις εποχές του).

Αντικείμενα: Αγγείο, ψημένος πηλός από κλιβάνους, ψημένος πυριτόλιθος, μεταλλουργικές σκωρίες, ιζήματα, πορσελάνες, σταλαγμιτικά, λάβα, ιζήματα LOESS (μεταφερόμενα από ανέμους), και ωκεάνια ιζήματα.

Χρονικό εύρος: 10 - 1.000.000 έτη πριν.

Αξιοπιστία: Σφάλμα: 5 - 15%.

Τεχνικές: Λεπτών κόκκων: (ΛΚ) (1 - 8 μΜ), μεγάλων κόκκων: (ΜΚ) (50 - 150 μΜ).

Πρωτοχρησιμοποιήθηκε: Δεκαετία τού 1950.

Επιτυχημένη μέτρηση: Ηφαίστειο τού Puy de Dome στη Γαλλία, που ο τελευταίος κύκλος δράσης του ήταν το 10.000 π.Χ., περίοδος που κατοικείτο η περιοχή αραιά.

Περιπτώσεις Παραλλήλων μετρήσεων:

Νεολιθικοί οικισμοί Σέσκλου και Διμηνιού στη Θεσσαλία: Θερμοφωταύγεια (ΘΦ), Ραδιάνθρακας (C-14), Ανάλυσις με Νετρονιακή Ενεργοποίηση (ΑΝΕ).

Σέσκλος: 5750 - 4150 π.Χ. Διμήνι: 4800 - 3000 π.Χ.

Παρατηρήσεις:

Το ότι συμπίπτουν οι τρεις διαφορετικές μετρήσεις, (με το περιθώριο σφάλματός τους φυσικά), σε δύο διαφορετικούς οικισμούς που συνυπήρχαν και είχαν μεταξύ τους εμπορικές ανταλλαγές, δείχνει ότι οι παραπάνω μέθοδοι, τουλάχιστον ως τις συγκεκριμμένες περιόδους, είναι συνεπείς και αξιόπιστες.

Βιβλιογραφία: Περισκόπιο της Επιστήμης Νο 90 σελ. 12 - 14. Νο 120 σελ. 56 - 59.

Ραδιοάνθρακας (C-14)

Βασίζεται: Στο γεγονός ότι με το θάνατο ενός οργανισμού ή το κόψιμο ενός δένδρου, ο ραδιενεργός άνθρακας - 14 παύει να αναπληρώνεται με τη λήψη τής τροφής. Έτσι, αντί να βρίσκεται σε σταθερή αναλογία μέσα στο υλικό ή τον οργανισμό, όπως και στο περιβάλλον, αρχίζει να ελαττώνεται, διασπώμενος με την εκπομπή βήτα σωματιδίων, η οποία μπορεί να μετρηθεί. Η μέτρηση τής σημερινής συγκέντρωσης ατόμων C-14 είναι μέτρο τής ηλικίας τού δείγματος από τη στιγμή τού θανάτου, ή από τη στιγμή που σταματά η πρόσληψη διοξειδίου τού άνθρακα μέσω τής τροφής, φωτοσύνθεσης και αναπνοής.

Αντικείμενα:

1. Οργανισμοί που έπαψαν να προσλαμβάνουν διοξείδιο τού άνθρακα.

2. Η άμμος σε μεγάλα βάθη, περιέχει 1% οργανική ύλη.

3. Το κονίαμα που χρησιμοποιείται για κατασκευές εδώ και 2000 έτη.

4. Μετεωρίτες, που παράγουν από την κοσμική ακτινοβολία τού διαστήματος, 50 πυρήνες ραδιενεργού άνθρακα ανά κιλό, και ανά λεπτό, ή 10 πυρήνες για σιδηρομετεωρίτες. Τη στιγμή τής πτώσης τους στη γη, παύει η παραγωγή, και μπορεί έτσι να προσδιοριστεί η εποχή τής πτώσης.

Χρονικό εύρος: 200 - 35.000 έτη πριν, και με ειδικές τεχνικές (επιταχυντής), ως 100.000 έτη πριν.

Αξιοπιστία: +- 1%, και με ειδικές τεχνικές ως +- 0,2%

Τεχνικές:

1. Εμπλουτισμός με Λέηζερ τού C-14 σε σχέση με τον C-12, μέχρι το βαθμό 100 : 1.

2. Χρήση κυκλότρου στο ρόλο ενός πολύ ευαίσθητου φασματογράφου μάζας για την ανίχνευση ατόμων C-14.

3. Χρήση επιταχυντή Van Der Graaf, που μπορεί να ανιχνεύσει άτομα C-14 σε πολύ μικρή ποσότητα δείγματος. Η μέθοδος αυτή, μετράει άτομα άνθρακα, και όχι εκπομπή σωματιδίων β από τη διάσπαση C-14 όπως στη συνηθισμένη μέθοδο. Αυτό δίνει 1000 φορές μεγαλύτερη ακρίβεια μέτρησης από τις ακτίνες βήτα.

Παράλληλες μετρήσεις: Με δενδροδακτυλίους, με δείγματα γνωστής ηλικίας, με Θερμοφωταύγεια, με Νετρόνια. (Δες Θερμοφωταύγεια).

Αντιρρήσεις:

Ερώτηση: Ήταν σταθερή η συγκέντρωση C-14 στο περιβάλλον; (ατμόσφαιρα, βιόσφαιρα, ωκεανοί).

Απάνηση: Σε κάποια δείγματα γνωστής ηλικίας, ναι. Σε ορισμένες όμως περιόδους, υπήρξαν δραστικές διακυμάνσεις τού C-14, λόγω μεταβολών στην παραγωγή του και στους ρυθμούς ανταλλαγών στο περιβάλλον.

Διόρθωση: Έχουν δημιουργηθεί διορθωτικά διαγράμματα δενδροδακτυλίων (κυρίως ελάτων) συναρτήσει τής συγκέντρωσης C-14. Διάφορες ερευνητικές ομάδες συμφωνούν απόλυτα στις καμπύλες διόρθωσης μεγάλης περιόδου, διαφωνούν όμως στις καμπύλες δραστικών μεταβολών μικρής περιόδου.

Στις αρχές τής δεκαετίας τού 60, τρία εργαστήρια δενδροχρονολογήσεως, (Tuson, La Jolla και Φιλαδέλφεια), υπολόγισαν τη ραδιανθρακική ηλικία, με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια, μιας σειράς δειγμάτων ξύλου, τού Pinus Aristata. Kάλυψαν όλη τη χρονική περίοδο, από σήμερα ως το 5.350 π.Χ. Η διαφορά σε αυτή την ηλικία, μεταξύ δένδρων και ραδιάνθρακα, είναι 900 έτη.

Ημιζωή: C-14: 5568 έτη.

Ανακαλύφθηκε: Από τον Αμερικανό W.F. Libby.

Βιβλιογραφία: Περισκόπιο τής Επιστήμης Νο 90 σελ. 14 - 16. Νο 50. σελ. 39. Περισκόπιο της Επιστήμης Νο 15 σελ. 27 - 37: Τεχνικές, ιστορικό, διαγράμματα σφάλματος και ραδιενέργειας, παραδείγματα.

Ουρανίου - Θορίου. (ΟΘ)

Βασίζεται: Η σταγονοροή ανθρακικού ασβεστίου και ο σχηματιζόμενος σταλαγμίτης, συχνά καλύπτει οστά και σκελετούς ζώων και ανθρώπων, ανθρώπινα εργαλεία και άλλα προϊόντα παλαιοανθρώπινων δραστηριοτήτων. Με αυτόν τον τρόπο η χρονολόγηση δύο σταλαγμιτικών στρωμάτων καθορίζει τα χρονικά όρια ταφής τού παλαιοντολογικού ή παλαιοανθρώπινου υλικού.

Η διάσπαση και σύνθεση τού ανθρακικού ασβεστίου διέπεται από τη γνωστή αμφίδρομη χημική αντίδραση. Τα ισότοπα τού ουρανίου είναι τα μόνα που συμμετέχουν στο διάλυμα που σχηματίζει το σπηλαιόθεμα για καθαρά γεωχημικούς λόγους, ενώ τα ισότοπα τού θορίου δεν συμμετέχουν αφού σχετίζονται περισσότερο με τα πυριτικά - αργυλικά ορυκτά.

Από τη στιγμή σχηματισμού τών πρώτων κρυσταλλοποιημένων σταγόνων ανθρακικού ασβεστίου, τα ισότοπα Θορίου - 230 και Ουρανίου - 234 αρχίζουν να σχηματίζονται σαν θυγατρικά προϊόντα τής ραδιενεργού διάσπασης τού Ουρανίου - 238.

Παρόμοια, το Πρωτακτίνιο - 231 σχηματίζεται από το Ουράνιο - 235. Αυτή η ΄΄στιγμή΄΄ παραγωγής τού θυγατρικού πυρήνα Θορίου - 230, είναι ο χρόνος ΄΄μηδέν΄΄ που αρχίζει να μετρά από τότε την ηλικία τού σπηλαιοθέματος η οποία είναι συνάρτηση τής συσσώρευσης τού Θορίου - 230. Η μέτρηση τών διαφόρων ραδιονουκλιδίων γίνεται με φασματοσκοπία άλφα σωματιδίων.

Αντικείμενα: Κυρίως σταλαγμιτικά υλικά σε σπήλαια, αλλά και σε θαλάσσια ιζήματα, κοχύλια, κοράλια, κλπ.

Χρονολογούνται ο σταλακτίτης, σταλαγμίτης, ταβερτίνης, τα καλούμενα σπηλαιοθέματα, που σχηματίζονται μέσα στα σπήλαια (ή τις απολιθωμένες πηγές) από τη σταγονοροή ανθρακικού ασβεστίου.

Χρονικό εύρος: Χιλιάδες, ως εκατοντάδες χιλιάδες έτη.

Μέθοδοι:

1. Ουράνιο - 234 / Θόριο - 230.

2. Πρωτακτίνιο - 231 / Ουράνιο - 235.

3. Ουράνιο - 234 / Ουράνιο 238.

Αξιοπιστία: +- 5 - 20% κατά περίπτωση. (Ανάλογα με τα γύρω από το υλικό στρώματα).

Επειδή τα σπηλαιοθέματα δεν είναι πάντοτε καθαρά, (δηλαδή μόνο ανθρακικό ασβέστιο), γι αυτό εξετάζεται ο βαθμός ξένων προσμίξεων σ’ αυτά, ενώ η καταλληλότητά τους για χρονολόγηση ελέγχεται με ειδικά τεστ.

Βιβλιογραφία: Περισκόπιο της Επιστήμης Νο 90 σελ. 16.

Σχετική μέθοδος Ουρανίου

Βασίζεται: Το περιεχόμενο τού Ουρανίου τών οστών, αυξάνει με το χρόνο, με την αντικατάσταση τών ιόντων ασβεστίου τού ανόργανου μέρους τών οστών. (Τού υδροξυαπατίτη).

Στα σύγχρονα ανθρώπινα δόντια, υπάρχει συσσώρευση ως 0,02 ΡΡΜ. Σε δόντια ενός εκατομμυρίου ετών ή και περισσότερο, υπάρχει 600 ΡΡΜ. Έτσι, ένα διάγραμμα U ΡΡΜ συναρτήσει τού χρόνου σε οστά μιας περιοχής, μπορεί να προσφέρει μια τιμή για το ρυθμό απόκτησης ουρανίου, η οποία στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθεί για να χρονολογήσει οστά μεγαλύτερων ηλικιών τής ιδίας όμως περιοχής.

Αντικείμενα: Οστά.

Χρονικό εύρος: Ως 5.000.000 έτη.

Αξιοπιστία: Σύγκριση οστών τής ιδίας περιοχής.

Τεχνικές:

1. Χαρτογράφηση λεπτής τομής οστού με τροχιές σχάσης στην οποία παρουσιάζονται λεπτομέρειες τής ανομοιογενούς κατανομής τού Ουρανίου.

2. Ημιποσοτική ανάλυση με ανιχνευτή Geiger, φασματοσκοπία γάμμα και νετρονιακή ανάλυση.

Παραδείγματα εφαρμογών:

1. Με αυτή τη μέθοδο πιστοποιήθηκε η απάτη τού ΄΄ανθρώπου τού Πιλντάουν΄΄.

2. Πιστοποίηση ότι ο σκελετός τού Γκάλεϊ Χιλ στην Αγγλία και το κρανίου τού Swanscompe τύπου Χόμο Σάπιενς, ήταν διαφορετικής εποχής.

Βιβλιογραφία: Περισκόπιο της Επιστήμης Νο 90 σελ. 17.

Ηλεκτρονικού Παραμαγνητικού Συντονισμού. (ΗΠΣ)

(ή Συντονισμού ηλεκτρονικής στροφορμής).

Βασίζεται: Στην ολική δόση ακτινοβολιών άλφα, βήτα, γάμα και κοσμική από τις οποίες έχει προσβληθεί το υλικό από την εποχή που χαρακτηρίζεται ως ΄΄χρόνος μηδέν΄΄.

Αντικείμενα: Οστά, σμάλτο, δόντια, απατίτη, φωσφορούχα, ανθρακικά, χαλαζία, ηφαιστειακή τέφρα, κοράλια.

Χρονικό εύρος: Λίγες εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.

Αξιοπιστία: Περίπου +- 25 - 35%

Παραδείγματα μέτρησης: α. Κρανίο τών Πετραλώνων. β. Υψομετρικές διακυμάνσεις τής θάλασσας τής Τεταρτογενούς περιόδου στην κεντρική Ιταλία.

Παράλληλες μετρήσεις: Χρονολόγηση σταλαγμιτών και τραβερτινών στο σπήλαιο Arago, με χρονολόγηση σμάλτου δοντιών, έδωσαν διαστραυρούμενες χρονολογήσεις.

Βιβλιογραφία: Περισκόπιο της Επιστήμης Νο 90 σελ. 17,18.

Καλίου Αργού

Βασίζεται: Το Κάλιο είναι πιο κοινό στοιχείο από το Ουράνιο. Αποτελείται από δύο ισότοπα κυρίως, με μάζες 39 και 41, αλλά και με ένα τρίτο με μάζα 40, που είναι ασθενώς ραδιενεργό. Διασπάται και σε Αργόν, (στοιχείο που είναι το 1% τής ατμοσφαίρας).

Χρονικό εύρος: Από δεκάδες εκατομμύρια, ως δισεκατομμύρια έτη.

Αξιοπιστία: Μερικές διαφορές από τη μέθοδο Ουρανίου Μολύβδου. Συνήθως μικρές. Συνήθως η μέθοδος αυτή, δίνει αποτελέσματα λίγο μικρότερα από τού Ουρανίου Μολύβδου, επειδή το Αργό διαρέει στην ατμόσφαιρα. (Γι’ αυτό δες: ΄΄Τεχνικές΄΄, Σταδιακή θέρμανση με Λέϊζερ).

Σε άλλα πετρώματα, οι ηλικίες που δίνει η μέθοδος αυτή με τού Ουρανίου Μολύβδου, συμφωνούν απόλυτα.

Ημιζωή Καλίου: 1,4 δισεκατομμύρια έτη.

Αντικείμενα: Το Κάλιο βρίσκεται στα πιο κοινά πετρώματα, είτε αυτά είναι πυριγενή, είτε ιζηματογενή.

Χρησιμοποιήθηκε και σε Σεληνιακές πέτρες.

Δεν εφαρμόζεται αξιόπιστα σε απολιθώματα, επειδή βρίσκονται σε ιζηματογενή πετρώματα.

Παράλληλες μετρήσεις: Δες ΄΄Παράλληλες μετρήσεις΄΄ ΄΄α΄΄. στη μέθοδο Ρουβιδίου Στροντίου.

Τεχνικές: Σταδιακή θέρμανση με Λέηζερ. (Τεχνική τού 1981). Έτσι μετρείται η ποσότητα τού ευγενούς αερίου που απελευθερώνεται κατά τη σταδιακή τήξη τού κρυστάλλου. Αν το Αργό τών εξωτερικών στρωμάτων που απελευθερώνεται, δεν είναι ίσο με τών εσωτερικών, σημαίνει ότι υπήρξε διαροή Αργού στο περιβάλλον. Έτσι επίσης, χρειάζεται μικρότερη ποσότητα υλικού, ώστε ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες να μετρηθούν κατά λάθος και ξένα πετρώματα που βρέθηκαν μέσα τυχαία.

Επίσης, η κατανομή Αργού στο δείγμα, δείχνει την ύπαρξη οποιασδήποτε θερμικής ανωμαλίας επιρέασε το δείγμα. Η διαφορά τών εσωτερικών από τα εξωτερικά στρώματα, μαρτυράει τι θερμότητα δέχτηκε το δείγμα, και μπορεί να βρεθεί με ακρίβεια η σωστή τιμή.

Η απώλεια Αργού, είναι επίσης ανάλογη με το μέγεθος τού κρυστάλλου που μετρείται, καθώς οι μικρότεροι χάνουν ταχύτερα το Αργό. Έτσι, μπορεί να μετρηθεί και αυτός ο παράγων.

Παραδείγματα σωστής μέτρησης: Με τη μέθοδο αυτή, βρέθηκε ότι τα στρώματα με ιρίδιο που σχηματίστηκαν από την πτώση μεγάλου μετεωρίτη, ήταν 64,5 εκατομ. ετών, πράγμα που συμπίπτει με την εξαφάνιση τών δεινοσαύρων.

Ουρανίου Μολύβδου. (Η πρώτη μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε).

Βασίζεται: Το Ουράνιο, διασπάται ανά μονάδα χρόνου, σε ποσότητα μολύβδου, ανάλογη με την εναπομείνασα ποσότητα ουρανίου. Μετρώντας λοιπόν την ποσότητα Ουρανίου και Μολύβδου, βρίσκουμε επί πόσο χρόνο γινόταν η μεταστοιχείωση.

Αξιοπιστία: Η μέθοδος δουλεύει καλύτερα σε πυριγενή πετρώματα, επειδή για παράδειγμα στο ιζηματογενές πέτρωμα, μπορεί να εισχωρήσει περισσότερο ουράνιο ή μόλυβδος.

Ημιζωή Ουρανίου: 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια.

Ρουβιδίου Στροντίου

Βασίζεται: Στη διάσπαση Ρουβιδίου σε Στρόντιο.

Αντικείμενα: Επίγεια πετρώματα και Μετεωρίτες.

Αξιοπιστία: Πρέπει πρώτα να διαχωρίζεται το Στρόντιο -87 από το πρωτογενές Στρόντιο. Μπορεί να υπάρχει εκατό φορές περισσότερο Στρόντιο στο ορυκτό από Ρουβίδιο, και ακόμη και αν περάσει άλλο ένα δισεκατομμύριο χρόνια, θα έχει διασπαστεί μόνο λίγο περισσότερο από το 1% τού Ρουβιδίου.

Η χρήση του είναι ο έλεγχος τής αξιοπιστίας μετρήσεων που έγιναν από άλλες μεθόδους.

Ημιζωή Ρουβιδίου: 50 δισεκατομμύρια έτη.

Παράλληλες μετρήσεις: α. Η χρονομέτρηση μιας σεληνιακής πέτρας που χρονολογήθηκε και με τη μέθοδο Καλίου Αργού, έδειξε επίσης: 3,3 δισεκατομμύρια χρόνια.

Αντιρρήσεις: α. Η διάσπαση τού Ρουβιδίου είναι τόσο υπερβολικά αργή, που η ημιζωή του δεν μπορεί να υπολογισθεί με ακρίβεια μετρώντας τις ακτίνες βήτα από τη διάσπασή του. Η ημιζωή του έχει καθορισθεί από τη σύγκρισή του με άλλα στοιχεία που διατηρήθηκαν για μακρύ χρονικό διάστημα. Απ’ αυτή την άποψη, δε μπορεί να θεωρηθεί ως μέθοδος εντελώς ανεξάρτητη.

β. Οι κατάλογοι που διαφωνούν μεταξύ τής μεθόδου αυτής με άλλες, είναι μακρύτεροι από αυτούς που συμφωνούν.

Παράδειγμα σωστής μέτρησης: α. Μετεωρίτης που πιστεύετο ότι ήταν από αυτούς τής εποχής τής πλανητογένεσης, βρέθηκε πράγματι ηλικίας: 4,6 δισεκατομμυρίων ετών.

Χρονολόγηση με βάση την αναλογία κατιόντων

Βασίζεται: Στο ότι οι σπηλαιογραφίες, αποκτούν με τον καιρό επιχρίσματα από το περιβάλον, τα οποία σχηματίζονται 50 - 100 έτη μετά τη σπηλαιογραφία.

Τα επιχρίσματα αυτά, ευνοούνται από τις άνυδρες συνθήκες τής Σαχάρας και τής Αυστραλιανής ερήμου, και αποτελούνται κυρίως από μεταλλικά οξείδια, με ανάμιξη διαφόρων ιχνοστοιχείων.

Η διάβρωση που υφίσταται στη συνέχεια το πέτρωμα, επηρεάζει εκλεκτικά ορισμένα κατιόντα με χαμηλό ατομικό βάρος, μειώνοντας συνεχώς την αναλογία τους. Ο λόγος Ασβεστίου και Καλίου ως προς το Τιτάνιο, παρουσιάζει σταθερή μείωση, ανάλογη τού λογαρίθμουη τής ηλικίας τού δείγματος. Έτσι, τα παλαοότερα παρουσιάζουν μικρότερο ποσοστό Καλίου και Ασβεστίου.

Αυτό όμως, ισχύει για μία συγκεκριμμένη τοποθεσία, που ξεκινάει με ίδιες αναλογίες.

Αντικείμενα: Σπηλαιογραφίες.

Χρονικό εύρος: Από 1400 - 30.000 έτη.

Βιβλιογραφία: Περισκόπιο της Επιστήμης Νο 117. σελ. 14.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Δενδροχρονολόγηση

Μέθοδος: Με βάση την ακολουθία τών φαρδιών και στενών ετησίων δακτυλίων κάποιων γειτονικών δένδρων, έχουν γίνει κατάλογοι για τις συνθήκες τών εποχών εκείνων.

Αντιρρήσεις: Όταν κάποιοι είναι αβέβαιοι για την ομοιότητα δύο δένδρων, ή όταν υπάρχουν κενά, μερικές φορές χρησιμοποιούν τον C-14, ώστε να βρουν από πού ν’ αρχίσουν να μετρούν πάλι. Επειδή όμως η μέθοδος τού C-14, δεν είναι πάντοτε αυτοδύναμη, αλλά στηρίζεται στη δενδροχρονολόγηση, συχνά η μία μέθοδος αφήνει την άλλη αστήριχτη.

ΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Ρακεμοποίηση

Μέθοδος: Υπάρχουν δεξιόστροφα και αριστερόστροφα αμινοξέα. Όταν σε ένα αντικείμενο ή μίγμα βρίσκονται σε ίσες ποσότητες, λέγεται Ρακεμοποίηση. Οι ζωντανοί οργανισμοί έχουν μόνο αριστερόστροφα. Όταν λοιπόν ένας οργανισμός πεθαίνει, (αλλά και καθώς ζει, μετά φυσικά το σχηματισμό τών δοντιών ή τών φακών τών ματιών του), σιγά σιγά τα αμινοξέα του ρακεμοποιούνται. Όσο πιο πολύς καιρός έχει περάσει, τόσο πιο ρακεμοποιημένος είναι ο οργανισμός. Προτιμάται το Ασπαρτικό οξύ, επειδή είναι πιο μελετημένη, και γνωστή από παλιά.

Στους 0 βαθμούς Κελσίου σταματάει η ρακεμοποίηση, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να βρεθεί η ηλικία θανάτου κάποιου που θάφτηκε στους πάγους. Όταν το δείγμα βρισκόταν σε νερό, το σφάλμα είναι ελάχιστο, καθώς το κατώτερο στρώμα τών θαλασσών και τών λιμνών έχει πάντοτε σταθερή θερμοκρασία 4 βαθμούς, επειδή το νερό σ’ αυτή τη θερμοκρασία έχει τη μεγαλύτερη πυκνότητα.

Αντιρρήσεις: Επειδή όσο πιο υψηλή είναι η θερμοκρασία τόσο πιο γρήγορα προχωράει η ρακεμοποίηση, η μέθοδος αυτή δίνει συχνά μεγάλα σφάλματα, καθώς δεν γνωρίζουμε πάντοτε τις θερμοκρασίες στις οποίες εκτέθηκε το δείγμα, και για πόσο καιρό.

Αξιοπιστία: +-3%

Παραδείγματα: Περισκόπιο της Επιστήμης Νο 26 σελ. 27 - 29,κλπ.

ΓΕΩΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Χρονολόγηση με Σταλαγμίτες

Ισραήλ: Το σπήλαιο Soreq, αποτελεί ένα συνεχές αρχείο τών βροχοπτώσεων και τής βλάστησης εδώ και 58.000 χρόνια, το μόνο ως σήμερα (1997) στις ακτές τής Ανατολικής Μεσογείου. Για την αξιολόγηση τών σταλακτιτών, χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος Ουρανίου Θορίου, και τα ισότοπα τού άνθρακα 13 και 12, καθώς και τού οξυγόνου 18 και 16, που εξαρτώνται από τις συνθήκες θερμοκρασίας και βροχοπτώσεων. (Περισκόπιο της Επιστήμης Νο 208 σ. 9).

Χρονολογώντας τα διαδοχικά στρώματα τού ιδίου σταλαγμίτη, (αυξητικούς δακτυλίους όπως τού δένδρου), μπορούμε να παρακολουθήσουμε τις εναλλαγές στο ρυθμό αύξησής του, από τις οποίες συνάγουμε πολύτιμες ενδείξεις για τις κλιματολογικές μεταβολές κατά τη διάρκεια τής δημιουργίας τού σταλαγμίτη.